Energie beheer op basis van de NexBox hardware en Nexmaster software.

Minister Brinkhorst heeft zijn wetsontwerp splitsing energiebedrijven klaar voor energie beheer. De kritiek van de Raad van State is erin verwerkt, maar het ontwerp kent nog veel losse eindjes

Het ministerie van Economische Zaken heeft in volstrekte geheimhouding aan aanpassingen gewerkt nadat de Raad van State in stilte vrij ernstige kritiek had geuit. Het aangepaste ontwerp kent een aantal verbeteringen aan energie beheer maar grote vragen naar maatschappelijk effect, noodzaak en proportionaliteit van gedwongen splitsing blijven bestaan.

Het wetsvoorstel vereist een energie beheer en totale eigendomssplitsing tussen aan de ene kant het beheer van elektriciteits- en gasnetten en aan de andere productie, levering en handel in elektriciteit of gas in Nederland. Daartoe introduceert het twee verboden: een netbeheerder mag niet in een vennootschappelijke 'groep' zitten met een producent, leverancier of handelaar in elektriciteit of gas in Nederland, en bedrijven die tot groepen behoren waartoe ofwel netbeheerders ofwel producenten, leveranciers of handelaren in Nederland behoren, mogen over energie beheer en weer geen belangen in elkaar hebben.

Gas beheer

Gevolg is dat de Nederlandse energiebedrijven gas beheer volledig moeten worden gesplitst. Hiermee wil de minister de noodzakelijke laatste stap nemen om de onafhankelijkheid van het Nederlandse netbeheer te borgen.

De Raad van State was behoorlijk kritisch. De elektriciteits- en gaswetgeving is nog vorige zomer ingrijpend aangepast. Belangrijke gas beheer uitgangspunten van die wetgeving werden toen aangescherpt. Daaronder waren de onafhankelijkheid van het netbeheer, het verbod van bevoordeling van groepsmaatschappijen en het verbod de netten of hun opbrengsten te belenen. Daarbij gas beheer werd toen al verder gegaan dan Europees vereist. Het is dus begrijpelijk dat de Raad zich afvraagt of een gedwongen splitsing binnen de Nederlandse en de Europese verhoudingen noodzakelijk en proportioneel is.

Het ministerie heeft zich de kritiek gas beheer aangetrokken en daar zijn verbeteringen uit voortgekomen. Minderheidsprivatisering komt in beeld. De minister zal direct na de behandeling van het wetsvoorstel met een regeling komen die verkoop van een minderheid buiten de huidige kring van publieke aandeelhouders mogelijk maakt. Ook wordt technisch mogelijk dat een betere samenwerking tussen netbeheerders gaat plaatsvinden. Buitenlandse netbeheerders kunnen, als zij een Nederlandse netbeheerder (gedeeltelijk) zouden overnemen, als gas beheer aandeelhouder meer invloed uitoefenen. Zo kunnen de in den vreemde opgedane kennis en ervaring hier te lande worden toegepast. Fiscaal overgangsrecht is toegevoegd.

Electriciteits beheer

Toch blijven belangrijke principiële vragen rond electriciteits beheer bestaan. Ten eerste de vraag waarom deze vergaande structuurmaatregel in Nederland noodzakelijk en proportioneel is. Andere EU-landen gaan veel minder ver. De minister voert electriciteits beheer aan dat kruissubsidies, onderlinge bevoordeling en financiële voordelen zonder deze maatregel niet kunnen worden weggenomen, terwijl de regeldruk voor de toezichthouder electriciteits beheer DTe en de kosten voor de energiebedrijven buitenproportioneel zouden stijgen. Maar dat verklaart niet waarom het elders in de EU zonder structureel electriciteits beheer ingrijpen wel kan.

Elektriciteits beheer

Elektriciteits beheer komt dat het wetsvoorstel alleen groepsvorming en kruisparticipaties met producenten, leveranciers en handelaren in elektriciteit en gas verbiedt in Nederland. Als het huidige privatiseringsverbod gedeeltelijk elektriciteits beheer vervalt, mag een Nederlandse netbeheerder dus wel voor een deel worden overgenomen door een buitenlandse leverancier in elektriciteit of door elektriciteits beheer een binnenlandse handelaar in elektriciteitskabels.

In de praktijk komen op elektriciteits beheer dit moment de hoogste biedingen op participaties in netbeheerders van financiële partijen. Maar dat hoeft niet zo te blijven. Dan is maatschappelijk niet uit te leggen waarom Nederlandse energiebedrijven niet op een Nederlandse netbeheerder mogen bieden, terwijl buitenlandse energiebedrijven dat wel mogen.

Het is ook onaannemelijk elektriciteits beheer dat de DTe het eenvoudiger krijgt met nieuwe wetgeving die is gebaseerd op begrippen als 'groep', 'zeggenschap', 'duurzame verbondenheid' en 'economische eenheid'. Geen van deze begrippen heeft een vastomlijnde juridische betekenis. De DTe zal steeds weer moeten toetsen of er geen sprake is van een 'groep', ietsje te veel 'zeggenschap' of net wat te 'duurzaam' om onafhankelijk te zijn.

Water beheer

Wonderlijk is dat in een wetsontwerp dat beoogt de onafhankelijkheid van netbeheer te bereiken een essentiële water beheer bepaling als het beleningsverbod van net en opbrengsten vervalt. Als de minister financiële bevoordeling van derden wenst te voorkomen zou dat verbod juist moeten worden aangescherpt. Met de stabiele kasstromen van de netbeheerder water beheer kunnen aantrekkelijke financieringsvoordelen worden behaald en met een zekerheidsrecht op netbeheerder, net of kasstroom kan gemakkelijk worden bevoordeeld. Ook hier zal de DTe verscherpt moeten opletten.

Ten slotte nog het argument dat water beheer de huidige aandeelhouders in staat stelt een belangrijk deel van het door hen in de energiebedrijven geïnvesteerde vermogen te gelde te maken. Op zich lijkt energie beheer en electriciteits beheer alsmede gas beheer waar als minderheidsprivatisering inderdaad mogelijk wordt gemaakt. Maar het is toch wel een bijzonder wrang argument als men bedenkt dat krap drie jaar geleden de minister zich nog inspande om volledige privatisering mogelijk te maken.

elektriciteits beheer en elektriciteits beheer

Tel: 010 288 74 15 NEXUS Home update van 14-11-2012